Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνεται στο πρότυπο ISO 22866 Standard
«Διασπορά ψεκαστικού νέφους είναι η ποσότητα του φυτοπροστατευτικού προϊόντος που μεταφέρεται πέραν της ψεκαζόμενης περιοχής λόγω της δράσης των ρευμάτων του αέρα κατά τη διάρκεια του ψεκασμού».
Η διασπορά μέρους του ψεκαστικού διαλύματος εκτός του ψεκαζόμενου αγρού, έχει ως συνέπεια την ενδεχόμενη ρύπανση των επιφανειακών υδάτων, των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών (π.χ. εθνικοί δρυμοί, πάρκα, παιδικές χαρές, υγροβιότοποι κ.λπ.), των αστικών περιοχών ή ακόμα και την ακούσια ρύπανση των παρακείμενων καλλιεργειώασ
Παράγοντες που επηρεάζουν τη διασπορά του ψεκαστικού νέφους
Οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν την διασπορα του ψεκαστικού νέφους (spray drift) μπορύν να χωριστούν σε μία κλίμακα που ξεκινά απο τη έμμεση επιροή στην κορυφή και καταλήγει στην άμεση επιρροή οπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα.
- Ταχύτητα ανέμου
- Κατεύθυνση ανέμου
- Θερμοκρασία
- Ατμοσφαιρική υγρασία
- Εγγύτητα με νερό
- Εγγύτητα με ευαίσθητες περιοχές
- Ψεκασμένη καλλιέργεια
- Γειτνιάζουσα περιοχή
- Μέγεθος σταγονιδίων
- Τεχνικές εφαρμογής
- Ρύθμιση ψεκαστήρων
Το πλέον σημαντικό είναι η σωστή ρύθμιση του ψεκαστήρα
Όπως φαίνεται και απ’ το παρακάτω γράφημα, η μετακίνηση του ψεκαστικού νέφους επηρεάζεται άμεσα απο το μέγεθος των σταγωνιδίων και την ταχύτητα του ανέμου. Τα μικρά σταγονίδια είναι πιο ευαίσθητα στον άνεμο και αυξάνουν τον κίνδυνο της διασποράς του ψεκαστικού νέφους.
Ένα βασικό μέτρο λοιπον για την μείωση του ψεκαστικού νέφους είναι η αποφυγή χρήσης μικρών σταγονιδίων και η εφαρμογή του ψεκασμού σε συνθήκες χαμηλης ταχύτητας ανέμου.
Αποφύγετε σταγονίδια < 100µ
Μέτρα για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος
Η πρόσφατη Ευρωπαϊκή Οδηγία 128/2009/ΕΚ για την αειφόρο χρήση των φυτοφαρμάκων παρέχει ειδικές συστάσεις για την πρόληψη των περιβαλλοντικών κινδύνων που σχετίζονται με την διασπορά του ψεκαστικού νέφους. Ειδικότερα, το άρθρο 11 της εν λόγω οδηγίας, το οποίο φέρει τον τίτλο «Ειδικά μέτρα για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και του πόσιμου νερού», προβλέπει την αναγκαιότητα:
- της αποφυγής διασποράς του ψεκαστικού νέφους «επιλέγοντας -κατά προτεραιότητα- τις αποτελεσματικότερες τεχνικές ψεκασμού όπως είναι η χρήση εκείνων των ψεκαστικών μέσων που παρέχουν περιορισμένη διασπορά του ψεκαστικού νέφους κατά την εφαρμογή των φυτοφαρμάκων, ιδίως σε καλλιέργειες με κατακόρυφη ανάπτυξη όπως είναι ο λυκίσκος, τα δένδρα και τα αμπέλια».
- της μείωσης του κίνδυνου εξ’ αιτίας της έκθεσης στο ψεκαστικό νέφος με την «επιλογή μέτρων άμβλυνσης που ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο ρύπανσης εκτός ψεκαζόμενης περιοχής, που προκαλείται από την διασπορά του ψεκαστικού νέφους, την αποστράγγιση και την απορροή. Στα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνεται: i. η καθιέρωση αψέκαστων ζωνών κατάλληλης διάστασης για την προστασία των μη στοχευόμενων υδρόβιων οργανισμών και ii. καθιέρωση ζωνών ασφαλείας για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα που χρησιμοποιούνται για την απόληψη πόσιμου ύδατος, όπου τα γεωργικά φάρμακα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ή να αποθηκεύονται».
Μέτρα για τη μείωση της διασποράς του ψεκαστικού νέφους
Τα μέτρα για τη μείωση της διασποράς του ψεκαστικού νέφους, τα οποία μπορούν να ταξινομηθούν σε άμεσα και έμμεσα, είναι:
- Τα άμεσα μέτρα, στοχεύουν στον περιορισμό της διασποράς του ψεκαστικού νέφους στην πηγή της ρύπανσης (σχηματισμός και κατεύθυνση των ψεκαζομένων σταγονιδίων). Τα μέτρα αυτά υλοποιούνται κυρίως δια των ψεκαστικών μέσων, δηλαδή α) δια των εξαρτημάτων του ψεκαστικού καθώς είναι σχεδιασμένα να μειώνουν την δημιουργία του ψεκαστικού νέφους (ακροφύσια χαμηλής διασποράς) και β) την ορθή ρύθμιση του ψεκαστικού.
- Τα έμμεσα μέτρα, στοχεύουν στον περιορισμό της διασποράς του ψεκαστικού νέφους με πρακτικές που «συλλαμβάνουν το διασπειρόμενο ψεκαστικό νέφος», όπως αψέκαστες ζώνες, ζώνες μη ψεκασμού ή τους φράκτες ψεκασμού (π.χ. ανεμοθραύστης, αντιχαλαζικά δίχτυα, κλπ).